Uluslararası hukuk sisteminde vatandaşlık sayesinde, bireyin vatandaşı olduğu devletten koruma talep etmesi birey için bir hak olduğu gibi devletler için de kendi vatandaşlarını koruması bir yükümlülüktür. Devletin, bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda bireye koruma sağlayan alternatif mekanizmalar bulunmakta ve bu mekanizmalar uluslararası koruma olarak tanımlanmaktadır. Böylece, kendi devletinin korumasından yoksun kalan yabancının tekrar koruma altına alınması sağlanmaktadır.
Irkınız, dininiz, tabiiyetiniz, belirli bir gruba mensubiyetiniz veya siyasal düşünceleriniz nedeniyle zulüm görme korkusu taşıdığınız için vatandaşı olduğunuz devletin dışında bulunuyor ve devletiniz vatandaşlarına tanıdığı korumadan yararlanamıyorsanız ya da korkunuz sebebiyle bu korumadan faydalanmak istemiyorsanız ülkemizde uluslararası koruma başvurusunda bulunabilirsiniz. Ülkemizde uluslararası koruma; mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statülerinden oluşmaktadır. Hangi statüye sahip olacağınız geldiğiniz ülke, geliş amacı ve uyruğunuz gibi kıstaslar dikkate alınarak belirlenecektir.
Uluslararası Koruma Türleri
Mülteci
Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri sonrasında verilen statüyü ifade eder.
Şartlı Mülteci
Avrupa dışında meydana gelen olaylar nedeniyle, mülteci tanımındaki şartlara haiz olduğunu iddia ederek, üçüncü ülkelere iltica etmek üzere Türkiye’den uluslararası koruma talebinde bulunan kişidir. Üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar, şartlı mültecinin Türkiye’de kalmasına izin verilir.
İkincil Koruma
Mülteci veya şartlı mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menşe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiği takdirde;
- a) Ölüm cezasına mahkûm olacak veya ölüm cezası infaz edilecek,
- b) İşkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacak,
- c) Uluslararası veya ülke genelindeki silahlı çatışma durumlarında, ayrım gözetmeyen şiddet hareketleri nedeniyle şahsına yönelik ciddi tehditle karşılaşacak, olması nedeniyle menşe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasından yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancı ya da vatansız kişiye, statü belirleme işlemleri sonrasında verilen statüyü ifade eder.
Uluslararası Koruma Başvurusu
Uluslararası koruma başvurusunu sınır kapılarında ya da bulunduğunuz ildeki il göç idaresi müdürlüğüne yapmanız gerekmektedir. Kural olarak, başvuruyu şahsen yapmalısınız. Ancak aile üyelerinizle aynı gerekçelere sahip iseniz aile üyeleriniz adına da başvuruda bulunabilirsiniz. Aile üyelerinin arasında 18 yaşından büyük kimsenin, kendisi adına başvuruda bulunabilmeniz için tarafınıza muvafakat vermesi gerekmektedir.
Kayıt işlemleri tamamlanan başvuru sahibine ve varsa birlikte geldiği aile üyelerine, uluslararası koruma talebinde bulunduğunu belirten ve 99 ile başlayan yabancı kimlik numarasını içeren “Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi Kimlik Belgesi” düzenlenir.
ÖNEMLİ NOT
Uluslararası koruma başvuru sahibi belgesi süresi dolduğunda İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurarak Başvuru belgesinin süresini uzatmanız gerekmektedir.
Bu belge sizin uluslararası koruma başvurusunda bulunduğunuzu göstermektedir. İkamet izni yerine geçen bu belge harca tabi değildir. Uluslararası koruma başvuru sahibi kimlik belgesinin geçerlilik süresi 1 yıldır. Uluslararası koruma başvurusu hakkında son karar oluşana kadar birer yıllık sürelerle yenilenmektedir.
Başvurunun Geri Çekilmesi veya Geri Çekilmiş Sayılması
Uluslararası koruma başvurunuzu kendi isteğinizle geri çekilebileceğiniz gibi, yükümlülüklerinizi yerine getirmemeniz durumunda geri çekilmiş de kabul edilebilir. Ülkenize geri dönmek veya bir başka ülkeye gitmek istemeniz gibi nedenlerle başvurunuzu geri çekebilirsiniz.
ÖNEMLİ NOT
– Mazeretsiz üst üste üç defa mülakat randevusuna gitmemeniz,
– İdari gözetim altında tutulduğu yerden kaçmanız,
– Mazeretsiz olarak üst üste üç defa bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemeniz,
– Belirlenen ikamet yerine gitmemeniz veya ikamet yerini izinsiz terk etmeniz,
– Kişisel verilerinin alınmasına karşı çıkmanız,
– Kayıt ve mülakattaki yükümlülüklerine uymamanız hallerinde başvurunuz geri çekilmiş sayılacaktır.
Başvurunuzun geri çekilmesini yazılı olarak İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurarak talep edebilirsiniz. Başvurunun geri çekilmesi veya başvurunun geri çekilmiş sayılması kararının alınması ile birlikte başvurunuza ilişkin işlemler durdurulacaktır.
Mülakat ve Değerlendirme
Uluslararası koruma başvurusunda bulunduktan sonra başvurduğunuz İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından mülakat randevu tarihi verilecektir. Gerekli olması halinde sizinle ek mülakat yapılabilecektir. Mülakattan sonra değerlendirme süreciniz başlamış olacaktır.
Uluslararası koruma başvurunuz 6 ay içerisinde değerlendirilecektir. Bu süre içerisinde değerlendirme yapılamaması durumunda tarafınıza bilgilendirme yapılacaktır. Değerlendirme sonucunda başvurunuzun kabul edilmesi durumunda tarafınıza kişisel bilgilerinizi, 99 ile başlayan yabancı kimlik numaranızı ve ikamet ilinizi içeren Uluslararası Koruma Statü Sahibi Kimlik Belgesi düzenlenecektir. Bu belge hiçbir harca tabi olmayıp ikamet izni yerine geçmektedir.
Başvuru Sürecindeki Hak ve Yükümlülükler
Başvuru sırasında kimlik bilgilerinizi doğru olarak bildirmek ve kimliğinizi ispatlamaya yardımcı olacak belgeleri paylaşmak zorundasınız. Eksik veya hatalı bilgi paylaşımı uluslararası koruma başvurunuzun olumlu sonuçlanmamasına neden olabileceği gibi sağlanan hak ve hizmetlerden faydalanmanıza engel olacaktır. Talep etmeniz halinde başvuru ve mülakat işlemlerindeki kişisel görüşmelerde size tercümanlık hizmeti sağlanacaktır. Refakatsiz çocuk, engelli, yaşlı, hamile, beraberinde çocuğu olan yalnız anne ya da baba veya işkence, cinsel saldırı ya da diğer ciddi psikolojik, bedensel ya da cinsel şiddete maruz kalmış kişilere başvuru sürecindeki işlemlerde, hak ve hizmetlerden yararlanma konusunda öncelik tanınacaktır. Uluslararası koruma başvuru sahibi veya statü sahibi olarak adınıza düzenlenen kimlikte belirtilen ilde veya gösterilen kabul ve barınma merkezinde ikamet etmeniz gerekmektedir. İkamet ilinizden ayrılarak başka bir ile geçici süreyle gidecekseniz ilinizdeki İl Göç İdaresi Müdürlüğüne giderek yol izin belgesi almanız gerektiğini unutmayınız. Aynı şekilde, sürekli olarak il değiştirmek istemeniz durumunda İl Göç İdaresi Müdürlüğüne giderek talepte bulunmanız gerekmektedir.
ÖNEMLİ NOT
Çalışma durumuna ait güncel bilgilerinizi 30 gün içinde,
Gelirleriniz, taşınır ve taşınmazlarınızı 30 gün içinde,
Adres, kimlik ve medeni hal değişikliklerinizi ise 20 iş günü içinde İl Göç İdaresi Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüsünüz.
Kaynak: https://liveinturkiye.com/tr/Page/132/uluslararasi-koruma