İşveren, iş ile ilgili her konuda işçilerin sağlığını ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.
İşverenin sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
İşveren ayrıca; çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirmekle yükümlüdür.
İŞ SAĞLIĞI VE MESLEK HASTALIĞI
RİSKLER
KISA VADELİ RİSKLER UZUN VADELİ RİSKLER
* İŞ KAZASI * MESLEK HASTALIĞI
* MAKİNA KAZALARI
* BİNA KULLANIM KAZALARI
İş kazasında ve meslek hastalıklarındaki riskler; fiziksel, kimyasal, psikososyal, ergonomik ve biyolojik temelli olabilir.
İş kazasını önlemenin en önemli önleyici tedbiri, iş güvenliğinin olmadığı işi yapmamaktır. İşçinin iş güvenliği olmayan işi red hakkı mevcuttur ve iş koşullarının iyileştirilmesini her zaman isteyebilir.
Makine ve bina kullanım koşullarını çok iyi öğren. Yardımcı makine ve bina koşullarına uyumlu çalışma koşulları tasarla. (Asansörün kapısı kapalıyken çalıştır, forktlift çalışırken etrafında dolanma, yangın kaçış hattına üretim aracı yerleştirme vb.)
Hareketli aksamı olan makinelerin hareketli aksamlarından sakın. Makine çalışır vaziyetteyken tamir etme, çalışır vaziyette tamiri zorunluysa koruyucu malzemesiz tamire yaklaşma. Elektrikli araç kullanımı yapıyorsan ve tamiri gerekiyorsa önce elektrik hattını kontrol et.
MESLEK HASTALIKLARINA VE İŞ KAZALARINA KARŞI İŞ VE İŞÇİ ÖNLEMLERİ
1. Gürültü
Makinelerin yanında normal konuşma sesinden fazla bir ses çıkartma gereksinimi duyuyorsan işitme kaybı yaşama riski altındasın. Kulaklık ve tıkaç kullanmaya özen göster. İşveren sana bu malzemeleri temin etmek zorundadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlıklarının ihbar hatları olan Alo 181 ve Alo 170 hatlarına gürültü ölçüm testinin yapılması ve uygun ses yalıtımlarının yapılması konusunda başvurulabilir.
2.Toz
Makinelerin ve tekstil ürünlerinin uzun süreli kullanımında solunum yollarında kalıcı hasar gelebilir. İşverenin havalandırma sistemi kurması gerekmektedir, iş güvenliğinin önleyici tedbirini işverenden talep edilmesi gerekmektedir. Metrekare ve çalışan oranlarına uyuluyor olmasını işverenden talep etmen gerekir. Tozlu ortam ve tekstil ürünlerinin yaratmış olduğu hava şartlarına karşı korumalı maske kullanımına özen göster. İşveren gerekli malzemeleri temin etmekle yükümlüdür.
3.Fiziksel Koşullar
Tekstil sektöründe daimi makine kullanımına bağlı omurga rahatsızlıkları, çekme, itme, eğilme, yük kaldırma gibi durumlar yüzünden kas ve eklem ağrıları meydana gelebilir. İşin yapımı esnasında işyeri şartlarında çalışanlara uygun hale getirilmesi işverenin ödevidir. İşveren işçiyi cinsiyetine, kas gücüne, yaşına, bireysel özelliklerine uygun işlerde istihdam etmelidir. İşveren işçilerin hareketsiz ya da tekrarlayan hareketler üzerine üretimde bulunmasını engelleyecek tedbirleri alıp işçiyi dinlendirmeli, yoğun çalışma ve uzun süreli odaklanmaya zorlamamalıdır.
Üretim atölyesindeki makinelerin yüksekliğinin ve çalışma şartlarının çalışanların doğal duruşuna uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Mümkün olduğunca yük taşımanın makineler eliyle yapılması gerekmektedir. Aydınlatmanın işin koşullarına uygun olmalıdır. Ayrıca işçinin kullanmış olduğu makinenin kullanım koşullarına uyulmaması sebebiyle fiziksel başkaca yaralamalara sebebiyet vermektedir. Makinelerin delici, kesici bölgelerinden uzak çalışılmalı ya da delici, kesici olan bölgelerde koruyucu ya da sensorun varlığını işverenden talep edilmelidir.
4.Yardımcı Makine Kullanımına Bağlı Kazalar
İşyerinde asansör mevcut ise asansör kullanma kurallarına özen göster, kabini görmeden binme, güvenlik önlemi alınmamış asansörü kullanma, yük sınırına özen göster, fazla yük kullanma. Makine mühendislerince kontollerinin yapılıyor olması konusunda işverene hatırlatmalarda bulun. Yüksekten düşmeye karşı korkulukların olmasını talep et.
İşyerinde forktlift ve vinç benzeri bir araç mevcut ise, operatörün göremeyeceği açılarda iş görme, forktlift çalışırken etrafında çalışma, dolaşma.
İşyerinde basınçlı bir makine kullanılıyorsa basınç değer göstergesi olmasını talep et ve bu göstergeler bakımından gerekli ihbarlarda bulun. Makine mühendislerince kontrollerinin yapılıyor olması konusunda işverene hatırlatmalarda bulun. Basınçlı bir makine kullanma operatör ehliyetin yoksa kullanma.
5.Kimyasal Malzeme Kullanımına Bağlı Bazı Meslek Hastalıkları
Kimyasal ürün kullanılan bir atölyede çalışıyorsan eğer uzak gelecekte ya da yakın gelecekte çok büyük olasılıkla meslek hastalığına maruz kalacaksın. Bu sebeple yıllık doktor kontrollerini yaptırman gerekir. Genel sağlık sigortasına tabi değilsen bu riskin farkına varıp işverenini seni sigortalı çalıştırması konusunda zorlamalısın.
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’te işverenin kimyasal malzeme kullanımında tehlikeleri mümkün olduğunca bertaraf etmekle, mümkün değilse zararları en aza indirmekle görevlendirilmiştir. Sen işçi olarak mesleki maruz sınırlarında ve altında çalışmayı önleyici tedbir olarak işverenden talep edebilirsin.
6. Yangın ve Patlama Riski
İşyerinde iplik, pamuk, kumaş gibi tutuşucu ürünler ile tekstil ürününün boyanması, taşlanması, baskılanması gibi ürünlerin kullanılması sebebiyle tekstil iş kolu tehlikeli veya çok tehlikeli iş kolunda yer almaktadır. İşçilerin yangın kaçış hatlarının işverence oluşturulması ve buna uygun yangın tatbikatlarının yapılması gerekmektedir. Olası yangın anında yangın söndürme sistemi ile yangın söndürme tüplerinin işçilerin de ulaşabileceği bir yerde olması gerekmektedir.
Tekstil üretim haneleriyle tekstil ürünlerinin depolanma alanlarının birbirinden farklı yerler olması gerekmektedir. Bağımsız üretim ve depolama alanlarının oluşturulması ve bu planın işverence yapılmasıyla birlikte işçilere yangın eğitim ve tatbikatının da yaptırılması gerekmektedir. Tekstil ürünlerinin depolandığı alanda elektrik kaçaklarına karşı işverenin önlem alması ve elektrikli/şarjlı kullanılan makinelerin depoda ilgili aleti kullanmaya ehil kişi tarafından kullanılması gerekmektedir. Depolama alanına yakın elektrik panosu bulunmamalıdır.
